“Uit de reisgids voor ellendelanden mocht ik er een kiezen. Het werd Gaza.”
Anja Meulenbelt over haar eerste Gazareis, met Artsen zonder Grenzen
Stichting Kifaia is al tientallen jaren actief in de Gazastrook. Alle mijlpalen in de geschiedenis van de bezetting en onderdrukking, bommen en puinruimen zagen we van dichtbij.
Sinds 2013 steunen we de PMRS. Sinds de verwoestende aanvallen op Gaza sinds 7 oktober 2023, werken de hulpverleners onder erbarmelijke omstandigheden door. Meer dan ooit tevoren begrijpen we hoe belangrijk het is dat we er zijn. En blijven.
Tientallen jaren actief in Gaza; zo begon het
In 1994 ging Anja Meulenbelt op uitnodiging van Artsen zonder Grenzen voor het eerst naar Gaza, om erover te schrijven. Ze was enorm onder de indruk van wat ze zag; de armoede maar ook van de enorme gastvrijheid. Ze besloot dat ze iets praktisch wilde doen, iets waar de Palestijnen ook wat aan zouden hebben. Met verpleeghuisarts Joes Meens en verpleegkundige Eelco Boom ging ze terug, maakte er kennis met Khaled Abu Zaid, een pionier die, zelf een beperking had en de National Center for Community Rehabilitation (NCCR) was gestart. De NCCR was een vereniging, gedragen door mensen met een beperking en hun families zelf, vanuit de overtuiging dat niemand beter weet wat ze nodig hebben, dan de patiënten zelf
Die patiënten waren vaak de gewonden van de tweede intifada. Stichting Kifaia werd in het leven geroepen ter ondersteuning. We kozen onze naam, wat zoveel betekent als ‘genoeg!’ betekent als eerbetoon aan een vrouw die door een Israelsiche bom beide handen had verloren. Met de overgebleven stompen kon Kifaia desondanks prachtig borduren. Ze startte een borduurgroep van vrouwen met een beperking, die met de opbrengst van het handwerk bijdroegen aan het familie-inkomen.
Vijftien jaar lang steunden we het NCCR. We organiseerden trainingen in Gaza door ervaren medische professionals, bijvoorbeeld over werken met kinderen of geamputeerden, en vooral: hoe om te gaan met de voortdurende trauma’s van onder andere de hulpverleners zelf.
Effectieve thuiszorg
Joes Meens introduceerde een andere manier van samenwerken als multidisciplinair team. Mensen met een beperking of chronische ziekte in Gaza hebben zelden maar één probleem. Daarom was het zo belangrijk om als multidisciplinair team te werken. Het werd de kracht van het NCCR. Niet alleen een wijkverpleegkundige bezocht de patiënt, maar ook een arts, fysiotherapeut en een sociaal werker gingen mee. Elk vanuit hun eigen expertise maakten ze samen met de familie een behandelplan.
Zorg én emancipatie
Het NCCR was niet alleen geïnteresseerd in de behandeling en de revalidatie, ook wilden ze mensen met een beperking niet langer thuis te verbergen en ze te emanciperen. Elk jaar ging een lange stoet van mensen op krukken en in rolstoelen door Gaza stad om zichtbaar te zijn, en om de overheid op hun taak te wijzen.
Humanitair én politiek
Kifaia ondersteunde de NCCR met geld en door het geven van voorlichting in Nederland over de situatie van de Palestijnen. Onze vrienden bij de NCCR waren weliswaar blij met onze hulp, maar zeiden nog veel blijer te zijn als ze die hulp niet meer nodig hadden. Dus was onze boodschap niet alleen: geef geld voor hulpmiddelen, maar benadrukten we ook de noodzaak van het opheffen van de bezetting en ook Nederland houden aan het internationale recht en de mensenrechten.
Nieuwe partner, nieuwe opdracht
In 2013 kwam er om allerlei redenen een einde aan de samenwerking met het NCCR en stond Stichting Kifaia voor de keus: stoppen of doorgaan met een andere organisatie. Het werd het laatste. Na een kennismaking met de Palestinian Medical Relief Society (PMRS) besloten we met hen in zee te gaan. We vonden inmiddels dat het zo noodzakelijk was om Gaza te blijven ondersteunen, dat we niet wilden stoppen.
De PMRS is een andere organisatie dan de NCCR, veel groter en professioneler. Aan training hebben ze geen behoefte, wel is financiële steun noodzakelijker dan ooit. Nog meer dan het NCCR vragen zij ons om vooral de erbarmelijke politieke en humanitaire situatie en de illegale blokkade van Gaza onder de aandacht te brengen in Nederland.
De PMRS bood behalve medische zorg ook ondersteuning bij het geweldloze verzet van de Great March of Return, wekelijks bij de grens met Israël, waarbij het Israëlische leger op ongewapende jongeren schoot. Het leverde weer een nieuwe stroom van gehandicapte jongeren op. Een van de jonge verpleegkundigen van de PMRS, Razan al-Najjar, duidelijk zichtbaar aan haar uniform, werd doodgeschoten.
Sinds de verwoestende aanvallen op Gaza sinds 7 oktober 2023, werken ze onder erbarmelijke omstandigheden door; vanuit de weinige klinieken die nog overeind staan en vooral vanuit de noodopvang waarnaar de Gazanen zijn verdreven.
Meer dan ooit tevoren begrijpen we hoe belangrijk onze ondersteuning is.