Kifaia in Gaza (verslag 4)

160521 gaza verslag 4 2

gaza 4-3

160521 gaza verslag 4 4

160521 gaza verslag 4 5

We spreken met Mahmoud Daher, van de World Health Organization. De WHO is een onderafdeling van de VN, en we bezoeken hem dus in het glanzende VN-paleis, waar we eerst door de security moeten. De VN is een belangrijke factor in Gaza. De UNRWA is de VN-poot die destijds (1949) is ingesteld om de vluchtelingen in Gaza bij te staan met humanitaire hulp: driekwart van de bevolking van Gaza bestaat uit vluchtelingen en nazaten.

Maar de UNRWA die 67 jaar geleden is ingesteld als een tijdelijke maatregel mag geen politieke belangen behartigen. Dat is de diverse leiders niet makkelijk gevallen - ik herinner me de vuurspugende ogen van John Ging - omdat alles in Gaza politiek is. Alleen al het feit dat de VN, dat zijn wij dus, de Gazaanse bevolking van basale voeding, primair onderwijs en ten dele ook gezondheidszorg moet voorzien, precies dat waar Israël als bezettende mogendheid voor verantwoordelijk is volgens het internationaal recht. En dan wordt de UNRWA ook nog voortdurend tegengewerkt: een voedselopslagplaats ging in vlammen op door een bom, de scholen waar de mensen heenvluchtten werden beschoten. Miljoenen worden er jaarlijks alleen al uitgegeven aan employees die niets anders te doen hebben dan het slopende geregel met Israël om de vrachtwagens met voedsel binnen te krijgen, en hun medewerkers Gaza in en uit. De VN probeert zoveel mogelijk Palestijnen te werk te stellen, zodat er niet te veel van het donorgeld verdwijnt aan de dijken van salarissen van buitenlanders, maar het ontgaat niemand dat de mensen die voor de VN werken het drievoudige verdienen - minstens - van wat de doorsnee Gazaan mee naar huis neemt.

Daher spreekt eerst wat formeel, als we hem vragen om ons te vertellen hoe het met de gezondheidstoestand in Gaza staat, en of er nog ontwikkelingen zijn. Maar de Palestijn in hem neemt het na een tijdje over. Het is niet mogelijk om neutraal, en zonder woede te spreken over wat er in Gaza gebeurt, al houdt hij zich zichtbaar in.

Dit weten we: het is een overbevolkt gebied, die kleine strook land langs de kust, 40 kilometer lang. Met inmiddels 1,9 miljoen mensen, en als we nog even wachten, twee miljoen. Elke 15 a 20 jaar verdubbelt de bevolking, als het zo door gaat. In de afgelopen tien jaar, vooral door de bezetting die na 2006 verscherpt werd met de 'siege', de hermetische afsluiting van de Gazastrook, is de werkloosheid en de armoede gestegen. En laten we niet net doen alsof de blokkade alleen een reactie was op de machtovername door Hamas. Al vele jaren ervoor, werd met het vergunningensysteem een begin gemaakt met het opsluiten van de Gazaanse bevolking. Maar in vroegere jaren kregen meer mensen een vergunning om Gaza in en uit te reizen. Ik ken de tijd nog dat je met de auto de grens nog over kon. Nu mogen alleen de hoge VN-functionarissen dat.Toen ik er in 1994 voor het eerst kwam, konden nog duizenden dagloners de grens over om in Israël te werken, vaak als bouwvakkers. Dat werd op een gegeven ogenblik gestopt. Ook kregen de Gazanen niet meer de kans om voor Israël kleren en meubels in elkaar te zetten. Het gehele systeem van hermetische omsingeling was al ontworpen toen ik er voor het eerst kwam: ik heb gaandeweg de muur om Gaza heen gebouwd zien worden. In 2006 was het alleen nog maar een kwestie om de knop om te draaien en daar een aanleiding voor te bedenken. Dat Gaza bestemd was om een enorme openluchtgevangenis te worden was geheel bewust gepland, en al jaren geleden.

De blokkade heeft enorme gevolgen voor de gezondheid van de bevolking. Doordat er maar heel beperkt geïmporteerd en geëxporteerd kan worden, is een groot deel van de bevolking werkloos. In dit land dat zonder bezetting geheel in staat zou zijn om in eigen onderhoud te voorzien, is de armoede kunstmatig gecreëerd. Met opzet. Ik denk dat er geen Arabisch land is met een zo hoog gemiddeld opleidingsniveau. Er staan drie universiteiten, alleen, 65 procent van de jongeren die zijn afgestudeerd krijgen geen werk. Het deel van de bevolking dat afhankelijk is van hulp van buitenaf, voedselhulp door de VN, wordt nog steeds groter. Er zijn zo'n 20.000 mensen die er voor hun gezondheid dringend uit zouden moeten, maar niet mogen. 35 procent van de noodzakelijke medicijnen is in Gaza niet te krijgen. De zuigelingensterfte blijft al jaren op hetzelfde niveau hangen.Het is voor de medische zorg een groot probleem om mensen van het hoogstnoodzakelijke te voorzien: vooral mensen met een beperking zijn kwetsbaar. Er zijn mensen bij die verlamd zijn, en dagelijks pampers nodig hebben, die ze onmogelijk zelf kunnen betalen. De frustraties van het dagelijkse leven, en de gedwongen passiviteit en afhankelijkheid, de energie die het kost om toch je kinderen te geven wat ze minimaal nodig hebben, zorgt voor veel psychische problemen. Je hoeft daar niet eens een groot onderzoek voor te doen, we zien het gewoon, zegt Daher. De vernedering van ouders, dat ze hun kinderen geen normaal leven kunnen geven, dat er geen elektriciteit is, dat het drinkwater nauwelijks te betalen is, het vreet aan mensen. En dus is er ook veel onderlinge ruzie, en een toename van huiselijk geweld.

En dan de oorlogen en de onvermijdelijke angst voor de volgende aanval. Ouders weten dat ze hun kinderen niet kunnen beschermen, kinderen weten dat hun ouders dat niet kunnen. Israël maakt er een veiligheidsprobleem van, en ontkent hoe inhumaan het is wat ze de gehele bevolking aandoen. Wat doet het met mensen, met pubers, als ze weten dat ze behandeld worden alsof ze criminelen zijn? En hoe staat het met de wereld die toekijkt, en vergeten is dat we een principe hebben: dat mensen onschuldig zijn tot hun schuld is bewezen?Het gevolg is ook dat de energie van de meeste mensen opgaat aan overleven. Zorgen dat er benzine komt. Zorgen dat er te eten is. Mensen verleren het te plannen, want je kunt niet meer zinvol meer dan één dag vooruitkijken. En uiteraard betekent dat ook de groei van fanatisme onder jongeren: wat moet een jonge man die zijn opleiding heeft afgemaakt en nog steeds zijn vader moet vragen om een paar shekel? Wat voor keuzes heeft hij? Hij kan zich aansluiten bij een van de strijdlustige groepen, hij kan tunnels gaan graven, hij kan proberen om weg te komen, hij kan zelfmoord plegen. Zijn er nog andere opties?

Ja, Daher kent het probleem van nabij. Zijn ene zoon is al in Duitsland, en zal waarschijnlijk niet meer terugkomen. Zijn tweede zoon moet zijn studie afmaken, en zal dan ook proberen om te vertrekken. Je kunt rustig zeggen dat 95 procent van de bevolking lijdt aan mentale uitputting. Het kan zo niet doorgaan zonder dat de schade niet meer omkeerbaar is.

We weten hoe beschadigd mensen waren die de Holocaust hebben overleefd. De reden dat mensen in Europa dat weten, is omdat het vlakbij jullie huis gebeurde, zegt Daher. Maar wat hier gebeurt, is voor jullie te ver weg. Het is jullie taak, zegt hij tegen ons, om ervoor te zorgen dat mensen het weten. "Go bring Gaza to their doorstep".