In de gang kuiert de vijfjarige Lemma achter een rollatortje. Fysiotherapeut Luay Ahmed loot erachteraan en stuurt haar bij. Ze heeft een hersenbeschadiging opgelopen tijdens de geboorte en zwakke spieren. Met gewichten aan de beentjes worden ze getraind. De verwachting is dat Lemma op termijn naar een gewone kleuterschool kan.
We zijn in het We Can Center in Beit Hanoun. Achttien kinderen met een verstandelijke en vaak ook fysieke beperking krijgen hier onderwijs en zorg. Hun beperking is in bijna alle gevallen aangeboren. Door zuurstoftekort bij de geboorte, complicaties tijdens de zwangerschap van hun jonge moeders of kinderen uit neef-nichthuwelijken. “Vrouwen in deze regio trouwen vrij jong”, zegt Dr. Aaed Yaghi. “Als ze 16, 17 of 18 zijn. Zo’n vijftien jaar geleden was dat nog jonger. In onze voorlichting wijzen we mensen nadrukkelijk op de risico’s van zwangerschap op jonge leeftijd en op mogelijke gevolgen voor kinderen uit een huwelijk met een familielid. Het is een moeilijk onderwerp om aan te snijden, maar ik zie wel resultaat.”
In klasjes van zes, al naar gelang hun niveau, leren ze liedjes, doen ze spelletjes. Voor ieder kind is er een werkplan, de voortgang wordt nauwgezet bijgehouden. Sommigen kunnen na een half jaar of langer naar een gewone kleuterschool en daarna maar de basisschool. Maar ook met kleine vooruitgang zijn de therapeuten blij. Elke vooruitgang in de ontwikkeling van een kind is een overwinning. Ze zo ver mogelijk vooruit helpen, daar gaat het om.
Ook de vijfjarige Aseel die we thuis bezoeken heeft een hersenbeschadiging. Lopen kan ze een beetje, langs de bank. Zien en horen nauwelijks en ook met eten en slikken heeft ze moeite. Ze is de middelste van drie kinderen, die wel helemaal gezien zijn, in een jonge gezin. Fysiotherapeute Nida stimuleert Aseel’s spieren met kleine elektrische stroompjes. Tegen de spasmes krijgt ze medicijnen, die niet alleen duur zijn, maar ook moeilijk verkrijgbaar. “Soms zitten we tijden zonder”, zegt Nida. “Dan komen haar spasmes terug, daar heeft ze heel veel last van. En als het medicijn dan eindelijk arriveert, moeten we de verslechtering weer inlopen.” “Ik huil iedere dag om haar”, fluistert moeder ons toe als we weggaan. Ze heeft haar hoop gevestigd op een operatie. “Dat zal niets uithalen”, zegt Nida. “Het probleem is niet de beentjes, maar de hersenen die het signaal niet doorgeven en dat is niet te repareren. Dat weet moeder wel, maar ze wil het niet accepteren.” De slecht-nieuwsgesprekken vallen de mensen van de PMRS moeilijk. Ze wilen ouders niet alle hoop ontnemen, als Allah het wil, kan immers nog een boel gebeuren. Maar ze willen ook voorkomen dat ouders gaan ‘shoppen’ voor zorg en veel geld uitgeven aan behandleingen die toch niets uithalen.
Shaban probeert de 7-jarige Firas te laten focussen op licht en geluid. “Heel goed kijken,” zegt hij, “dan zie je dat zijn ogen het lichtje volgen.” Het is minimale vooruitgang, maar er gebeurt iets in het hoofdje. En iedere stap vooruit is reden tot vreugde.